آنچه در این مقاله می خوانید:
قانون ارائه سند و وثیقه، یکی از موضوعات اصلی دادگاه‌ها است. دادگاه‌ها و دادسراها ممکن است برای موارد مختلفی نظیر آزادسازی زندانیان غیرعمد، مرخصی زندانیان، تضمین حضور در دادگاه و موارد دیگری از این قبیل، درخواست ارائه یک سند رسمی باارزش تعیین شده را داشته باشند.
این موضوع در نوع خود یک امتیاز به شمار می‌رود؛ اما در صورتی که شما در لحظه سندی برای گرو گذاشتن در اختیار نداشته باشید و یا سندهای شما دارای ارزش تعیین شده نباشند، با مشکل مواجه خواهید شد. خوشبختانه دادگاه و دادسراها محدودیتی در مورد مالکیت سند گرو گذاشته شده به نام خود شخص ندارند؛ در نتیجه شما می‌توانید از طریق گزینه‌هایی نظیر اجاره سند برای دادگاه یا تعزیرات، از این امتیاز بهره‌مند شوید.
ارائه سند برای دادگاه و دادسرا
موضوع یافتن سند، یکی از بحث‌هایی است که اغلب در تالارهای انتظار دادگاه و دادسراها در مورد آن صحبت می‌شود. در صورتی که دادگاه حکمی بر علیه یک شخص صادر کند، وی قادر است برای قرار وثیقه صادر شده، یک سند باارزش معین ارائه کند تا مانع از بازداشت یا زندانی شدن خود شود. این سند پس از بررسی توسط دادگاه و ارزش‌گذاری دقیق، مورد رد یا تأیید قرار خواهد گرفت. هرچند که در این شرایط، اشخاص قادر به ارائه مبلغ نقدی به ازای میزان تعیین شده جهت تضمین خواهند بود، اما با توجه به مبالغ بالای درخواستی، اغلب تهیه پول نقد یا اشیایی با قیمت معادل بسیار دشوار است و سند ملکی یا هر سند باارزش دیگری می‌تواند بهترین گزینه ممکن باشد.
در حالت کلی، مطابق ماده ۱۳۲ قانون دادرسی کیفری قرارهای دادرسی به پنج دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- التزام به حضور با قول شرف: در این حالت شخص نیازی به ارائه هیچ‌گونه مدرک یا سند مبنی بر حضور در دادگاه و دادسرا نداشته و دادگاه به قول شفاهی یا کتبی وی استناد خواهد کرد.
- التزام به حضور به وسیله تعیین وجه تا پایان صدور و اجرای حکم: در این حالت دادسرا سند یا وجهی را به منظور التزام حضور فرد درخواست میکند. این وجه تا پایان صدور حکم و اجرای آن در اختیار دادگاه باقی می‌ماند و در صورت استنکاف، تبدیل به وجه‌الکفاله می‌شود.
- اخذ وجه‌الکفاله و یا کفیل: در این حالت، دادسرا به منظور التزام به حضور شخص درخواست کفیل یا وجه‌الکفاله از وی را خواهد داشت.
- بازداشت موقت: ممکن است در شرایطی، امکان ارائه سند تا زمان صدور و اجرای حکم وجود نداشته باشد. در این حالت شخص ملزم به بازداشت موقت خواهد بود. این حالت در نوع خود دارای شرایط مختلفی است.
- اخذ وثیقه: درخواست وثیقه، رایج‌ترین حالت در میان این ۵ مورد اشاره شده به شمار می‌رود. در این حالت دادسرا یا دادگاه از شخص درخواست ارائه یک وثیقه در حالت‌های مختلفی نظیر وجه نقد، ضمانت‌نامه بانکی، سند منقول یا غیرمنقول و سایر موارد دیگر از این قبیل خواهد داشت. در این حالت، شخص می‌تواند با ارائه یک سند به ارزش تعیین شده توسط دادگاه یا دادسرا، به صورت موقت از امتیازات ارائه شده استفاده نماید.
علی‌رغم این که ارائه سند یک گزینه ایده‌آل به نظر می‌رسد، متأسفانه تهیه چنین مورد با ارزشی ممکن است در مدت زمان کوتاه امکان‌پذیر نباشد. به‌خصوص در صورتی که پیش از این سند ملک یا محل کسب‌وکار خود را در رهن بانک گذاشته باشید، در این شرایط دچار مشکل خواهید شد.
از طرف دیگر همان‌طور که انتظار می‌رود، سند تنها به مدت محدود و به‌عنوان یک ضامن در اختیار دادگاه یا دادسرا قرار خواهد داشت و پس از آن می‌توانید بدون هیچ مشکل و کم و کاستی به آن دسترسی داشته باشید. در نتیجه اجاره سند برای دادگاه از یک شخص یا مؤسسه حقوقی معتبر، می‌تواند راهگشای مشکل شما باشد.
سند اجاره‌ای برای دادگاه چیست؟
در صورتی که شخصی نیازمند ارائه سند برای دادگاه و یا دادسرا بوده و امکان فراهم کردن آن را نداشته باشد، می‌تواند از گزینه اجاره سند استفاده کند. سند اجاره‌ای در واقع سندی است که توسط یک شخص یا مؤسسه برای مدت محدودی در اختیار یک شخص دیگر قرار می‌گیرد. شخص دریافت کننده سند در این مدت مبلغ معینی را به ازای اجاره سند پرداخت کرده و از امتیاز آن استفاده میکند. در واقع در چنین شرایطی شما می‌توانید به ازای پرداخت هزینه‌ای به‌عنوان اجاره، از امتیاز یک سند ارزشمند دیگر استفاده کرده و مشکل خود را برطرف کنید.
نکته قابل توجه اینجاست که استفاده از سند شخص یا مؤسسه دیگر در دادگاه، هیچ منع قانونی و قضایی ندارد. برخی اشخاص بدون اطلاع از این موضوع، بر این باورند که سند ارائه شده لزوماً باید به نام خود شخص باشد؛ در حالی که چنین بندی در قانون وجود نداشته و شما می‌توانید یک سند متعلق به هر شخص یا مؤسسه دیگری را با رضایت وی به دادگاه ارائه کنید.
در حال حاضر شرکت‌ها و مؤسسات بسیاری در زمینه اجاره سند برای دادگاه فعالیت می‌کنند؛ با این حال باید به این مسئله دقت کنید که اعتماد به هر شخص یا مؤسسه ناشناخته‌ای در این زمینه، ممکن است تبعات جبران‌ناپذیری برای شما به همراه داشته باشد.
متأسفانه امروزه بسیاری از افراد و مؤسسات سودجو با آگاهی از شرایط نابسامان و فوری اشخاص نیازمند ارائه سند به دادگاه، قراردادهای نادرستی با این افراد را به ثبت می‌رسانند که در نتیجه منجر به متضرر شدن بیشتر شخص می‌شود.
در این حالت ممکن است شخص موفق به دریافت یک سند اجاره‌ای و ارائه آن به دادگاه شود؛ اما به دلیل ثبت یک قرارداد نادرست، تبعات مالی و حقوقی آن از طرف مؤسسه اجاره‌دهنده سند تا مدت‌ها دامن‌گیر وی خواهد بود. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر مشکلات ناشی از مراجعه به یک مؤسسه غیرمعتبر برای دریافت سند اجاره‌ای خواهیم پرداخت.
دلایل اهمیت اعتبار شرکت ارائه‌دهنده سند اجاره‌ای برای دادسرا
همان‌طور که اشاره کردیم، مراجعه به یک شخص یا مؤسسه غیرمعتبر برای دریافت سند اجاره‌ای برای دادگاه یا دادسرا می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به وجود آورد. بسیاری از افراد کلاهبردار و سودجو در کمین اشخاص نیازمند سند نشسته‌اند؛ اما با کمی آگاهی و تحقیق، می‌توانید از این تله به سلامت عبور کرده و از طریق کاملاً قانونی و صحیح در ازای پرداخت مبلغ تعیین شده معقول، سندی را برای مدت زمان مورد نظرتان اجاره کنید.
هرچند که این افراد سودجو و کلاه بردار در ظاهر قصد ارائه سند با قیمت کمتری را دارند، اما قیمت پایین تنها یک دام برای به خطر انداختن دارایی مالی و اعتبار حقوقی و قضایی شماست. در ادامه به برخی دلایل مهم برای اعتبارسنجی شخص و مؤسسه ارائه دهنده سند اجاره‌ای می‌پردازیم:
- امکان عقد قرارداد نامناسب: در صورتی که برای دریافت سند به یک شرکت یا مؤسسه حقوقی مراجعه کنید، از شما درخواست تنظیم و امضای یک قرارداد خواهد شد که در آن جزئیات مربوط به ارائه سند، ارزش سند، مدت زمان ارائه و همچنین مبلغ تعیین شده به‌عنوان اجاره ذکر شده است. در صورتی که شرکت ارائه دهنده این قرارداد را به صورت عمدی به درستی تنظیم نکند، ممکن است مشکلات بسیاری برای شما به وجود آید. به‌عنوان مثال گنجاندن بندهای نامفهوم برای دریافت مبلغ، عدم اشاره صحیح و دقیق به جزئیات و سایر موارد مشابه از این قبیل، باعث خواهند شد تا شما علاوه بر مشکل سابق خود، با مشکلات حقوقی جدیدی نیز مواجه شوید. به‌خصوص در شرایط اضطرار و بدون بهره‌مندی از یک وکیل یا شخص آشنا به قراردادهای حقوقی، توجه به تمام جزئیات یک قرارداد ممکن است دشوار و حتی غیرممکن باشد و شرکت‌های غیرمعتبر کلاهبردار به خوبی از این موضوع اطلاع دارند.
- امکان جعلی بودن سند: برخی افراد کلاهبردار با وعده ارائه سند اجاره‌ای برای دادسرا و دادگاه در ازای مبلغ کم، سندی قلابی را در اختیار شما گذاشته و با هزینه دریافتی به ازای اجاره دادن آن متواری می‌شوند. با توجه به این که تشخیص شک سند اصلی از یک سند جعلی با کپی دقیق و ظریف کار بسیار دشواری است، بسیاری از افراد ممکن است متوجه این موضوع نشده و در دام کلاهبرداران بیفتند. در این حالت در صورتی که شما سند جعلی دریافتی را ناآگاهانه به دادگاه یا دادسرا ارائه دهید، مراجع قضایی به سرعت جعلی بودن آن را تشخیص داده و شما علاوه بر مشکلات سابق خود، ممکن است درگیر پرونده‌های جدیدی نظیر جعل سند و یا تلاش برای گمراه‌سازی دادگاه شوید. این موضوع علاوه بر مشکلات منحصربه‌فرد خود، بر روی نتیجه سایر پرونده‌های شما نیز به شدت تأثیرگذار خواهد بود.
- امکان عدم تعهد به ارائه سند: دریافت سند اجاره‌ای باید به شرط راضی بودن شخص ارائه دهنده آن و تعهد وی به مسئولیت‌های خود باشد. ممکن است گاهی افراد ناآگاه به دلیل شرایط خود، اقدام به دریافت سند از یک شخص در ازای پرداخت مبلغ مشخصی به وی کنند. در این حالت ممکن است سند دریافتی شما اصل بوده و مشکلی از این بابت وجود نداشته باشد، اما شخص سودجو می‌تواند بدون وجود یک قرارداد مشخص تنظیم شده محضری، در مدت زمان تعیین شده به تعهدات خود عمل نکرده و درخواست دریافت سند خود و یا حتی دریافت مبلغ بیشتر را داشته باشد. در چنین شرایطی اگر شما قرارداد معتبری در خصوص دریافت سند به ازای پرداخت هزینه مشخص تنظیم نکرده باشید، دادگاه یا دادسرا به هیچ وجه حمایتی از شما نخواهد کرد. حتی شخص ارائه دهنده سند به لطف عدم وجود قرارداد می‌تواند شکایتی در خصوص دزدیده شدن سند تنظیم نموده و مشکلات شما را چند برابر کند.
موارد ذکر شده در این قسمت تنها بخشی از مشکلات احتمالی در صورت دریافت سند اجاره‌ای دادگاه از جانب اشخاص نامطمئن یا مؤسسات فاقد اعتبار است. همان‌طور که مشاهده کردید، توجه به اعتبار شخص و مؤسسه ارائه دهنده سند اجاره‌ای از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اما چگونه می‌توان از خطرات احتمالی اجاره گرفتن سند در امان ماند؟ در ادامه به ارائه برخی نکات در این زمینه می‌پردازیم.
نکات مهم اجاره سند برای دادگاه و دادسرا
- توجه به جزئیات قرارداد: در صورت که قصد اجاره سند برای دادگاه را داشته باشید، لازم است سندی معتبر تنظیم کرده و جزئیات دقیق مربوط به اجاره شامل قیمت، نحوه پرداخت، مدت زمان مقرر، نوع سند و ارزش آن در زمان تحویل، مورد استفاده سند و سایر نکات مهم را در آن ذکر کنید. همچنین در صورتی که سند توسط شخص اجاره دهنده تنظیم شده باشد، توصیه می‌کنیم به جزئیات ذکر شده دقت کنید و در صورت امکان از یک وکیل یا مشاور کمک بگیرید.
- بررسی اعتبار مؤسسه: یک مؤسسه معتبر و باسابقه می‌تواند خیال شما را از همه جهت راحت کند. در صورتی که طرف اجاره دهنده سند یک مؤسسه خوش‌نام و باسابقه باشد، می‌توانید با خیالی راحت به تمامی مراحل عقد قرارداد اعتماد کرده و در نهایت به هدف خود دست یابید.
- سخت‌گیری در اعتماد: با توجه به بار حقوقی احکامی که نیازمند وثیقه و سند هستند، بهتر است در چنین شرایطی تنها به افراد و نهادهایی اعتماد کنید که اعتماد کافی را به آن‌ها دارید. برای مثال ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده شما به صورت داوطلبانه، سند ملک یا واحد صنفی خود را در اختیار شما قرار دهد. با این حال توصیه می‌کنیم به هیچ وجه از افراد غیرقابل اعتماد در این پروسه کمک نگیرید و حتی در صورت اجاره سند از یک شخص آشنا، قراردادی با جزئیات کامل را تنظیم نمایید. فراموش نکنید که کمی سخت‌گیری در اعتماد، می‌تواند برای یک عمر خیال شما را آسوده نگه دارد.
- دریافت مشاوره از وکیل یا کارشناس: در نهایت توصیه می‌کنیم در حین فرایند اجاره سند برای دادگاه، از یک وکیل یا مشاور کمک بگیرید. این کار باعث خواهد شد تا هیچ یک از جزئیات حقوقی و کم و کاستی‌های قرارداد از چشم شما پنهان نمانده و با اطمینان قدم بردارید.
شرایط سند ملکی قابل ارائه به دادگاه
ارائه سند ملکی به دادگاه شامل برخی شرایط و ضوابطی است که در ادامه به بررسی مهم‌ترین موارد آن می‌پردازیم:
- دادگاه و دادسرا تنها در صورتی شرایط ارائه سند ملکی را قابل قبول می‌دانند که خسارت وارده به شخص بزه دیده به وسیله آن قابل جبران باشد. در نتیجه ارزش سند ارائه شده متناسب با میزان خسارت به همراه جزای نقدی جرم (در صورت وجود) تعیین می‌شود.
- در صورتی که شخص متهم قادر به تهیه سند نباشد، تا زمان آماده سازی سند و ارائه آن به دادگاه در بازداشت باقی می‌ماند.
- در صورتی که شخص ارائه دهنده سند در تاریخ مقرر در دادگاه حضور نیابد، ملکی که سند آن به دادگاه تحویل داده شده، توقیف و به فروش گذاشته خواهد شد. پس از فروش ملک مابه‌التفاوت قیمت به فروش رفته ملک پس از کسر خسارت شخص بزه دیده، به صاحب سند بازگردانده می‌شود.
- در صورتی که سند ملکی ارائه شده به نام شخص دیگری باشد، وی موظف به تضمین حضور شخص متهم در دادگاه است. در صورتی که متهم در دادگاه حضور نیافته و ارائه دهنده سند تا ۲۰ روز قادر به حاضر کردن وی در دادگاه نشود، وثیقه ارائه شده از سوی دادگاه ضبط خواهد شد.
- در صورتی که شخص ارائه دهنده وثیقه در هر کدام از مراحل تحقیقات دادگاه و دادرسی درخواست آزادی سند خود را داشته باشد، قادر خواهد بود با معرفی متهم وثیقه خود را آزاد و دریافت نماید.
موارد استفاده از سند اجاره‌ای
در صورتی که هر یک از شرایط زیر برای شما به وجود آمده باشد، امکان استفاده از یک سند اجاره‌ای برای بهره‌مندی از امتیاز آن را خواهید داشت:
- آزادی شخص زندانی پیش از اتمام مدت حبس تعیین شده در حکم او
- رفع ممنوعیت خروج افراد از کشور برای افرادی که به دلایلی ممنوع‌الخروج شده‌اند (البته در شرایط خاص نظیر ممنوع‌الخروج شدن یک شخص به دلیل قتل عمد، امکان ارائه سند برای رفع آن وجود ندارد.)
- برای افرادی که به دلایل قضایی از سوی تعزیرات محکوم شده‌اند
- جلوگیری از بازداشت موقت فرد در شرایطی که پرونده در مرحله تحقیق و بررسی قرار دارد
- اخذ مرخصی کوتاه‌مدت برای زندانیان (این مورد نیز بسته به دلیل زندانی شدن فرد ممکن است امکان‌پذیر نباشد)
مراحل گرفتن سند اجاره‌ای برای دادسرا و دادگاه
در صورتی که نیازمند گرفتن یک سند اجاره‌ای برای دادگاه یا دادسرا هستید، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
- پیش از هر چیزی، تنظیم یک قرارداد بین ارائه دهنده سند و گیرنده آن ضروری است. در صورتی که خود شخص متهم دردسترس نباشد، یکی از آشنایان یا افراد مورد اعتماد وی می‌تواند به صورت نیابتی قرارداد را امضا کند.
- پس از تنظیم، قرارداد سند جهت بررسی و ارزیابی به بازپرس یا دادیار پرونده مورد نظر ارجاع داده می‌شود.
- پس از بررسی‌های اولیه توسط بازپرس یا دادیار، نامه‌ای به نیابت از آن به حوزه قضایی مربوطه ارجاع داده خواهد شد.
- پس از اخذ نامه نیابتی در حوزه قضایی، مقام مسئول پرونده بررسی‌های لازم برای ارزیابی ملک را آغاز خواهد کرد.
- پس از تعیین ارزش ملک، دستور بازداشت سند صادر خواهد شد.
- در این مرحله سند به همراه دستور صادر شده از مقام قضایی به اداره ثبت‌اسناد تحویل داده می‌شود.
- پس از دریافت سند توسط اداره ثبت‌اسناد، این اداره به وسیله پست مخصوص دریافت سند را به ارائه دهنده آن اطلاع خواهد داد.
سؤالات رایج در خصوص ارائه سند اجاره‌ای برای دادگاه و تعزیرات
در این قسمت به برخی سؤالات رایج در مورد اجاره سند برای دادگاه و دادسرا پاسخ خواهیم داد.
قیمت اجاره سند چقدر است؟
در حقیقت در قانون قیمتی برای اجاره سند تعیین نشده و این موضوع با توافق طرفین قرارداد تعیین می‌شود. با این وجود هرچه ارزش ملکی که سند برای آن تنظیم شده بیشتر باشد، می‌توان انتظار داشت که شخص یا مؤسسه ارائه دهنده هزینه بیشتری را برای اجاره و تضمین حضور شخص در دادگاه طلب کند.
آیا ارائه سند اجاره‌ای به دادگاه جرم محسوب می‌شود؟
در حال حاضر هیچ منعی از دیدگاه قانون‌گذار برای ارائه سند اجاره‌ای وجود نداشته و این عمل مجرمانه محسوب نمی‌شود. در نتیجه اشخاص یا مؤسسات ارائه سند نیز غیرقانونی نبوده و این عمل آن‌ها مجرمانه نیست. در نتیجه توصیه می‌کنیم به جای اعتماد به افراد یا مؤسسات ناشناس و غیرمعتبر، حتماً برای اجاره سند از یک مؤسسه معتبر و باسابقه کمک بگیرید.
ارائه سند برای دادگاه چه تفاوتی با رهن سند در بانک دارد؟
ارائه سند برای یک متهم به منظور استفاده از امتیازات آن تفاوت‌هایی اساسی با ترهین آن در بانک دارد. در حالت اول، سند به منظور تضمین حضور شخص در دادگاه ارائه شده و تنها در صورت عدم وجود مراحل ضبط وثیقه آغاز می‌شود. اما در صورتی که سندی در ترهین بانک باشد، ممکن است شخص ارائه دهنده مشمول جرایم بانکی و پرداخت ضرر پلکانی شود.
برای دریافت سند اجاره‌ای، چه تضامینی مورد نیاز است؟
تضمین‌های ارائه شده در قرارداد اجاره سند باید به گونه‌ای باشند که خیال ارائه دهنده سند از بازگشت آن آسوده شود؛ چرا که در صورت فرار مجرم یا عدم حضور متهم در دادگاه در زمان مقرر، ملک مربوطه ضبط خواهد شد و به فروش خواهد رسید. همچنین مطابق ماده ۲۳۰ قانون آیین دادرسی کیفری، شخص ارائه دهنده سند در هر مرحله می‌تواند با تحویل متهم، سند خود را آزاد و دریافت کند.